Anatomia twarzy w kosmetologii

Wiedza o anatomii twarzy ma bardzo ważne znaczenie podczas pracy w kosmetologii zabiegowej. Jej zakres obejmuje znajomość poszczególnych układów oraz struktur w obrębie twarzy i głowy, budowę kostną, charakterystykę naczyń krwionośnych, nerwów i mięśni oraz budowę naczyń limfatycznych. To także umiejętność rozpoznawania niebezpiecznych obszarów zabiegowych. Istotnym elementem anatomii w kosmetologii jest także znajomość procesów fizjologicznych zachodzących w skórze oraz wiedza na temat procesów starzenia.

Anatomia twarzy

Budowa twarzy ma strukturę warstwową. Najgłębszą część stanowi struktura kostna nazywana twarzoczaszką. W jej skład wchodzi m.in. żuchwa, kość szczękowa i kość jarzmowa. Następnie wyróżniamy mięśnie, tkankę tłuszczową i skórę. Ważną rolę w funkcjonowaniu twarzy pełnią mięśnie mimiczne, których główną rolą jest wyrażanie emocji. Do przykładowych mięśni mimicznych (nadających określony wyraz twarzy) zaliczamy min. mięsień okrężny oka, mięsień marszczący brwi, mięsień dźwigacz wargi górnej, mięsień śmiechowy, mięsień obniżacz kąta ust. Mięśnie mimiczne może charakteryzować różny stopień rozwinięcia w zależności od predyspozycji indywidualnych. Niektóre osoby są szczególnie obdarzone bogatą mimiką twarzy i w ekspresyjny sposób wyrażają swoje emocje, dlatego często mają większe predyspozycje do bardziej widocznych zmarszczek mimicznych, takich jak „lwia zmarszczka” lub „ kurze łapki”.

Do ważniejszych mięśni twarzy należy mięsień potyliczno-czołowy, który marszczy brwi i porusza skórę głowy. Z koeli mięsień obniżający kąt ust, który nadaje smutny wyraz twarzy, mięsień żwacz łączy żuchwę z kością jarzmową. Dalej wyróżniamy mięsień dźwigacz wargi górnej, mięsień okrężny oka, mięsień nosowy, mięsień policzkowy, mięsień okrężny ust, mięsień bródkowy oraz mięsień szeroki szyi, który pociąga ku dołowi wargi, kąty ust i żuchwę.

Mięśnie skóry głowy – anatomia w trychologii

Mięśnie skóry głowy znajdują się pod warstwą tkanki łącznej. W trychologii ważnym mięśniem jest wspomniany wcześniej mięsień potyliczno-czołowy, który składa się z dwóch części – jednej położonej z przodu oraz drugiej położonej z tyłu skóry głowy. Części te połączone są płatem włóknistej tkanki łącznej, czyli czepcem ścięgnistym. Czepiec ścięgnisty łączy więc brzusiec czołowy z brzuścem potylicznym mięśnia potyliczno-czołowego. Brzusiec czołowy pokrywa czoło i sklepienie czaszki, jego funkcją jest unoszenie brwi i marszczenie czoła oraz pociąganie skóry głowy do przodu. Natomiast zadaniem brzuśca potylicznego jest pociąganie skóry głowy do tylu podczas jego skurczu.

Anatomia a stomatologia i konsekwencje ubytków kośćca

W wyniku stopniowej utraty zębów (jeżeli braki zębowe nie zostaną uzupełnione) w okresie starczym dochodzi do znacznego skrócenia dolnego i środkowego piętra twarzy, natomiast w przypadku poważnych wad ortodontycznych i wad ortognatycznych również może nastąpić zmiana proporcji twarzy – wpływa to na jej wygląd oraz zaburzenie owalu. Resorpcja kości dodatkowo powoduje pogłębienie doliny łez oraz pojawienie się tzw. worków pod oczami. Z wiekiem brew po stronie przyśrodkowej unosi się, a to powoduje podkreślenie opadającego końca brwi. W wyniku ubytków kości pogłębia się także bruzda nosowo-wargowa i następuje cofnięcie się górnej wargi, a w dolnym rejonie dochodzi do silniejszego zarysowania chomików, w okolicy tzw. bruzdy żuchwowej.

Niebezpieczne strefy na twarzy

Wyznaczono 6 stref niebezpiecznych na twarzy:

▪ glabella – rejon gładzizny czoła,

▪ tętnice,

▪ skronie,

▪ nos,

▪ okolica ust,

▪ okolica podoczodołowa,

▪ bruzda nosowo-wargowa.

Strefy te są brane pod uwagę podczas zabiegów z zakresu kosmetologii estetycznej. Okolice te powiązane są z ryzykiem wystąpienia powikłań, dlatego tak ważna jest wiedza anatomiczna tych okolic. Ponadto znajomość tych stref poza tym, że należą do istotnych przy inwazyjnych zabiegach, pełni ważną rolę podczas masażu twarzy. Jest to więc zarazem wyznacznik elementów na twarzy podczas manualnej pracy z tkanką.

Wpływ mięśni i kości na estetykę twarzy

Mięsień tzw. obniżacz brwi (leży pod mięśniem marszczącym brew i podłużnym nosa) ma swój udział w obniżaniu brwi po stronie przyśrodkowej i tworzeniu tzw. lwiej zmarszczki. Natomiast mięsień okrężny oka powoduje obniżanie się bocznej części i końcówki brwi, a mięsień podłużny nosa jest odpowiedzialny za powstawanie podłużnych zmarszczek w górnej części nosa.

Spośród wszystkich kości okolicy twarzy, kości jarzmowe mają największy wpływ na kształt twarzy. Kość jarzmowa składa się z głównej części zwanej trzonem oraz dwóch wyrostków: wyrostka skroniowego i wyrostka czołowego. W obrębie trzonu możemy wyróżnić trzy powierzchnie: boczną, tylną i oczodołową. Powierzchnia boczna, zwana policzkową, stanowi miejsce przyczepu mięśnia jarzmowego mniejszego i większego. Szczęka tworzy sklepienie jamy ustnej, dno i ściany boczne jamy nosowej oraz dno oczodołu. Jest kością parzystą, składa się z głównej części zwanej trzonem oraz czterech wyrostków: jarzmowego, zębodołowego, podniebiennego, czołowego. Wyrostek zębodołowy także wpływa na kształt twarzy. U noworodka w związku z jego brakiem, szerokość twarzy jest większa od jej wysokości. W trakcie rozwoju człowieka i wzrostu zębów proporcje zmieniają się na korzyść wysokości twarzy. W wieku podeszłym wraz z utratą zębów wyrostek zębodołowy także zanika, co prowadzi do ponownego zwiększenia szerokości twarzy w stosunku do wysokości. Skutkuje to obniżaniem twarzy, wpływającym na zapadanie się policzków i warg.

Podsumowanie

Anatomia jest ważną dziedziną w kosmetologii. Jej znajomość wpływa na zrozumienie procesów starzenia się oraz na umiejętność wykonywanych zabiegów z dziedziny medycyny estetycznej. Pozwala także na uniknięcie ewentualnych powikłań pozabiegowych. Także umiejętność wykonania masażu oraz jego efekty są zależne od znajomości anatomii.