Zabiegi z zakresu kosmetologii i medycyny estetycznej dla kobiet w ciąży – możliwości i przeciwwskazania

Ciąża to wyjątkowy czas ze względu na okres radosnego oczekiwania, ale także szczególną troskę o wszystkie stosowane leki, kosmetyki oraz przeprowadzane zabiegi kosmetologiczne. W trakcie ciąży w organizmie kobiety dochodzi do wielu zmian o charakterze endokrynologicznym, immunologicznym i naczyniowym, co często wiąże się również ze zmianami w wyglądzie skóry, włosów i paznokci. Wiele kobiet, które regularnie poddają się zabiegom kosmetologicznym, nie chce rezygnować z ich wykonywania podczas ciąży. Niekiedy w przypadku wystąpienia poważnych schorzeń dermatologicznych konieczne jest wprowadzenie odpowiedniej terapii leczniczej. Wskazuje się, że podczas ciąży należy wykonać jedynie te zabiegi, które są niezbędne i konieczne dla zachowania zdrowia kobiety. Liczne przeciwwskazania do wykonywania procedur z zakresu medycyny estetycznej wiąże się ze zmianami w organizmie kobiety, które pojawiają się w tym okresie. Obejmują one m.in. zwiększenie objętości krążącej krwi, zwiększoną aktywność melanocytów (co zwiększa ryzyko przebarwień), zaburzenia gojenia się ran, ostudę, narośla, znamiona, brodawki. Niezwykle ważna jest zatem świadomość, z jakich zabiegów należy zrezygnować podczas tego wyjątkowego czasu, a jakie będą w pełni bezpieczne zarówno dla kobiety, jak i dziecka.

W czasie ciąży zabiegi z zakresu kosmetologii, medycyny estetycznej i dermatologii powinny być wykonywane w drugim trymestrze ciąży, ponieważ pierwszy trymestr jest krytyczny dla rozwoju organów (istnieje wysokie prawdopodobieństwo samoistnego poronienia), natomiast zabiegi w trzecim trymestrze mogą nieść ryzyko przedwczesnego porodu. Należy wykazać się dużą ostrożnością w przypadku opieki pozabiegowej i stosować jedynie te środki, które oceniono jako bezpieczne do stosowania w ciąży. Warto również pamiętać, że skóra kobiety w ciąży może ulegać zmianie, dlatego efekty zabiegów mogą być trudne do przewidzenia.

Zabiegi przeciwwskazane do wykonywania w ciąży

Bezwzględnym przeciwskazaniem podczas ciąży jest stosowanie zabiegów z wykorzystaniem prądów elektrycznych, ponieważ płyn owodniowy jest przewodnikiem prądu. Takie zabiegi obejmują jonoforezę, galwanizację, mezoterapię bezigłową czy radiofrekwencję mikroigłową. Nie zaleca się także procedur z wykorzystaniem fal radiowych takich jak radiofrekwencja nieablacyjna i radiofrekwencja mikroigłowa. Niewskazane jest również wykonywanie procedur z zastosowaniem fal ultradźwiękowych, ponieważ mogą one wywoływać skurcze macicy, należy zrezygnować zatem z takich zabiegów jak peeling kawitacyjny, sonoforeza, liposukcja kawitacyjna, HIFU. Ponadto zabiegi wykorzystujące promieniowanie UV mogą powodować rozkład kwasu foliowego, który jest niezbędny w prawidłowym rozwoju dziecka.

Depilacja

Podczas ciąży nie zaleca się depilacji ciepłym woskiem ze względu na to, iż ciepło może powodować zaburzenia krążenia. Ponadto nie są znane badania dotyczące bezpieczeństwa tego zabiegu dla płodu. Zmiany hormonalne w ciąży powodują wzrost niechcianego owłosienia, zatem tego typu zabiegi i tak mogłyby okazać się nieefektywne i niezadowalające.

Peelingi chemiczne

Peeling chemiczny kwasem glikolowym uważany jest za bezpieczny do stosowania w trakcie ciąży ze względu na minimalną penetrację naskórka. Także peeling kwasem mlekowym nie stanowi przeciwwskazania, o ile występuje w maksymalnym stężeniu 2%. Natomiast nie zaleca się produktów z kwasem salicylowym, ponieważ składnik ten powoduje głęboką penetrację do skóry. W przypadku zabiegów kwasami chemicznymi należy mieć na uwadze, iż powinny być one stosowane tylko w razie konieczności i z zachowaniem wszelkich środków ostrożności. Skóra kobiet ciężarnych staje się bowiem bardziej uwrażliwiona, dlatego dodatkowe silne złuszczanie zwiększa ryzyko powstawania przebarwień. Z kolei zabieg peelingu z zastosowaniem kwasu trójchlorooctowego (TCA) może być przeprowadzony jedynie w przypadku leczenia schorzeń dermatologicznych.

Toksyna botulinowa

Rozmiar cząsteczki toksyny botulinowej nie pozwala na przeniknięcie jej do łożyska. Jej dawki stosowane w celach estetycznych są dużo niższe niż dawki potencjalnie niebezpieczne. Niektóre badania wykazały, że w przypadku kobiet leczonych toksyną botulinową ze wskazań typowo medycznych, nie odnotowano żadnych działań niepożądanych u płodu. Znany jest jednak jeden udowodniony przypadek poronienia w przypadku ciąży bliźniaczej w 10 tygodniu ciąży po podaniu wysokiej dawki botoksu (5-krotnie wyższej niż tej, którą stosuje się w medycynie estetycznej) z przyczyn medycznych. Ze względu na niedostateczną ilość badań potwierdzających bezpieczne stosowanie toksyny botulinowej u kobiet w ciąży, nie zaleca się jej podawania w tym czasie.

Kwas hialuronowy

Kwas hialuronowy naturalnie występuje w organizmie człowieka, dlatego jako składnik kosmetyków stosowanych w ciąży jest on stosunkowo bezpieczny. Niemniej iniekcje kwasem hialuronowym nie są zalecane w ciąży ze względu na powodowanie miejscowych stanów zapalnych i zwiększonego unaczynienia, przez co wrasta ryzyko pojawienia się przebarwień.

Znieczulenie miejscowe w trakcie zabiegów

Wiele poważnych zabiegów dermatologicznych przeprowadzanych jest ze znieczuleniem miejscowym, do którego wykorzystuje się środki takie jak: lignokaina, prylokaina, etidokaina, bupiwakaina, mepiwakaina. Dwie ostatnie substancje są niewskazane do stosowania w ciąży, ponieważ mogą powodować przedwczesny poród oraz występowanie wad wrodzonych u płodu. Lignokaina może zwiększać ryzyko wystąpienia wad rozwojowych dziecka, choć sugeruje się, że wątroba płodu jest zdolna do metabolizowania tego związku. Warto wspomnieć, że progesteron produkowany w dużych ilościach w trakcie ciąży zwiększa wrażliwość komórek nerwowych na środki znieczulające, co pozwala na obniżenie podawanej dawki. Zarówno w przypadku zabiegów dermatologicznych, stomatologicznych, jak i procedur z zakresu medycyny estetycznej, znieczulenie jest jedynie miejscowe, przez co dawka środka przeciwbólowego jest niewielka. Niemniej każdym przypadku należy przeanalizować korzyści przeprowadzonego zabiegu i ryzyko stosowanych substancji u kobiet ciężarnych.

W czasie ciąży nie wykonuje się jednak kuracji sterydami, głównie kortykosteroidami, ponieważ udowodniono, iż mogą one zwiększać ryzyko rozszczepu wargi oraz niedoczynności kory nadnerczy u dziecka. Z kolei w leczeniu różnych schorzeń dermatologicznych takich jak naczyniaki, znamiona, brodawki stosuje się elektrokauter, który wykorzystuje opór elektryczny tkanek powodujący denaturację białka zewnątrz- i wewnątrzkomórkowego. Jedno z opracowań naukowych twierdzi, iż zabieg ten jest bezpieczny dla kobiet w ciąży, a zagrożenie stanowią jedynie opary uwalniane podczas wykonywania tego zabiegu, które należy unieszkodliwiać.

Zabiegi z zastosowaniem lasera

Zabiegi medycyny estetycznej z wykorzystaniem laserów różnego rodzaju w wielu przypadkach stanowią przeciwwskazanie podczas ciąży. Nie zostały bowiem przeprowadzone badania, które mogłyby jednoznacznie wskazać na oddziaływanie takich zabiegów na płód, a zmiany hormonalne w organizmie kobiety mogą zaburzyć efekty tych zabiegów. Niemniej jednak znane są schorzenia medyczne, które można leczyć laserowo. Dane naukowe donoszą, iż niektóre zabiegi z wykorzystaniem lasera są bezpieczne do wykonywana w trakcie ciąży. Obawy dotyczą jednak oparów pochodzących z przeprowadzanych zabiegów, które wdycha ciężarna. Oceniono, iż bezpiecznym laserem jest laser CO2, Er:YAG oraz impulsowy laser barwnikowy. W przypadku pozostałych zabiegów laserowych nie ma informacji na temat bezpieczeństwa dla płodu, zatem należy ich unikać. Warto zwrócić uwagę na to, że zabiegi tego typu zalecane są głównie w przypadku schorzeń dermatologicznych, których wyleczenie w trakcie trwania ciąży jest konieczne.

Zabiegi bezpieczne do stosowania w ciąży

Mikrodermabrazja jest zabiegiem bezpiecznym do stosowania w ciąży, ponieważ stanowi nieinwazyjny zabieg fizyczny. Także zabieg oksybrazji nie stanowi przeciwwskazania, o ile przebiega ona fizjologicznie. Dozwolone są również masaże przeznaczone dla kobiet ciężarnych z wykluczeniem olejków eterycznych i kosmetyków niewskazanych do stosowania w trakcie ciąży. Można także przeprowadzać zabiegi ujędrniające, nawilżające, przeciwtrądzikowe, rozświetlające na twarz, należy jednak ze szczególną ostrożnością dobierać kosmetyki do wykonywanych procedur.

Źródła:
1. Agata Skorupińska, Natalia Sekuła, Zmiany zachodzące w organizmie kobiet w ciąży, Kosmetologia Estetyczna, 3/2017/vol 6.;
2. Adit Mohan Garg, Venkataram Mysore, Dermatologic and Cosmetic Procedures in Pregnancy, J Cutan Aesthet Surg. 2022 Apr-Jun; 15(2): 108–117.
Fot. https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/kobieta-w-ciazy-siedzi-na-wannie-3094435/